Aquarel van Wim Bergmans. Merauke, Uitzicht achter kazerne 19-2-1960

                               Het leven in de kazerne :

Het was niet erg comfortabel in de kazerne. Er werd onder meer op stretchers geslapen, onder een klamboe vanwege de muskieten. Vooral in de droge tijd was het er erg warm. In de regentijd kon het er zelfs koud zijn. Soms was er een sterke wind die vanuit Noord-Australië via de de Arafura zee in Merauke dwars door de barakken blies. Voor mandiën stond er een 200 liter drum met water klaar, maar daar moest een hele barak mee doen. De bedoeling was dat je met een maragarineblik van ongeveer 2 liter je nat maakte en inzeepte, en daarna nogmaals met een blik jezelf afspoelde. Fris was je wel, maar schoon was iets anders.

Voor de dorst hing er een zgn. koeientiet, een canvas zak met gezuiverd water of met lem, een soort citroenlimonade. Dat was verfrissend want het kon dorstig weer zijn. Het eten is een hoofdstuk apart. Het was matig in Merauke, en er werd aan het Nederlandse systeem vastgehouden. Soms was er op maandag zelfs snert. Andere keren waren er gevechtsnoodrantsoenen die bijna óver de datum van houdbaarheid waren. Toch waren er ook nog voordelen. In de omgeving van Merauke liepen veel herten en daar werd als ontspanning in het weekend op gejaagd. Dus was er vers vlees. Er was voldoende rijst dat o.a door het rijstproject Koerik werd geleverd. Verse groenten en vis waren in Merauke volop verkrijgbaar. De manier waarop alles bereid moest worden was belachelijk. Elke morgen ging de chef der equipage met de Papoea-opzichter of mandur een aantal voor de poort wachtende papoea's uitkiezen voor de werkzaamheden in de kazerne. Ze kregen daar een paar centen voor. Eén van de werkzaamheden was het hakken van bamboe, en het zó klein zien te maken, dat het in het vuur van de kombuis paste. De rijst werd gekookt in een van buiten zwarte vuilnisbak op een kookplaats van 4 muurtjes en een metalen rooster. Daaronder brandde de bamboe, maar aangezien die niet altijd even droog was, was er veel rookontwikkeling. De rijst bleef wit en de vuilnisbak werd alleen aan de binnenkant schoongemaakt, en bleef zwart. Soms waren er aardappels uit blik. gebakken ging dat nog wel, maar gekookt waren ze niet te eten. Het werk van de chef-kok en z'n maten was soms niet te benijden. Wat bijvoorbeeld te doen toen even na Sinterklaas in 1959 de koelcellen van de Luymes uitvielen, waar onze kip voor het kerstdiner in zat ? Het schip, dat zich op dat moment elders bevond is snel naar Merauke gevaren en heeft er de kip gelost, waardoor we een vervroegd kerstdiner kregen. Alleen de dominee kwam op tijd voor het Kerstfeest, maar hij had weinig klandizie.

Om wat aan extra voeding te komen gingen Amen en een marinier chauffeur ( Maas ? ) er wat aan doen. Toen Abrahams langs kwam en vroeg wat ze aan het uitspoken waren, was het antwoord " vreemde vogels vangen sergeant ". Ze hadden een rooster schuin op een paaltje gezet met aan dat paaltje een touwtje. Onder het rooster lag wat voer, en dan maar wachten totdat een kip van de overburen bereid was te komen eten. Dat lukte, en met een ruk aan het touwtje, en de kip was gevangen. Even later kwamen er 5 kuikentjes de hoek van de barak om, maar die hadden toen geen moeder meer. De volgende dag kreeg Koos een doos in z'n handen met een cadeutje voor zijn vrouw. Die heeft veel plezier gehad van de 5 kuikens : het waren allemaal hennen. Ze heeft er voor een paar gulden een echte bush-haan bijgekocht, een fier-en krachtig beest, die best wel een kippetje lustte. Hij vergreep zich echter ook aan de Barnevelders van mevrouw Noot, en die vond dat helemaal niet leuk. De familie Levering had dus eieren. Toen ze weggingen hebben ze de hennen aan de nieuwe buren gegeven. De haan hebben ze tenminste 4 dagen laten sudderen. Pas toen hadden ze een aardige bouillon. Op het vlees hebben ze weken lang kunnen lopen k......

Een andere vorm van bijvoeding werd geleverd door Maatje. Dat was een oud vrouwtje dat aan de overkant langs de Mopaweg een warung ( kraampje ) had, opgetrokken van wat zakken en stokken. Daarin maakte ze kleine hapjes rijst met vis of vlees klaar, de zgn. porsi ketjil  ( kleine portie ) . Het was behoorlijk pedis ( heet ). Ze pakte het eten in een pisangblad, en met een stokje erdoor bleef dat bijelkaar. Ze verkocht ook fruit. Tegen koffietijd had ze altijd de nodige hapjes klaar staan. Voor weinig geld kon je iets bij haar kopen. Een paar mariniers vonden het maar een scharrigzaakje, en vatten het plan op haar een net tokootje te geven. Na een paar dagen knutselen was het klaar. De oude doeken en stokken werden weggehaald. Daarna hebben ze al de potjes en pullen in de nieuwe toko op dezelfde plaats langs de weg gezet. De volgende morgen vroeg zag ze dat al haar spullen waren verdwenen. Ze was woest, en ook haar zoons die haar brachten begonnen zich ermee te bemoeien. De bedenkers van het plan hebben met veel moeite haar uitgelegd dat het nieuwe huisje voor haar was, en dat al haar spulletjes daarin stonden. Toen ze het eindelijk begreep heeft ze de hele morgen zitten huilen van blijdschap en trots.

Vervolg pagina 9