Tekeningen van Wim Bergmans, Merauke 1960

 

 

 

Foto-activiteiten :

Peter was in het bezit van ontwikkel- en afdrukapparatur. Koos had een fototoestel, een Voïgtländer Viti-B, overgenomen op Curacao. Op een gegeven moment had de Meraukse voetbalbond bepaald dat iedere voetballer voorzien moest zijn van een legitimatiebewijs met pasfoto. Verder moesten ze clubkleuren gaan dragen en.... voetbalschoenen. Normaal speelden Papoea's op blote voeten. Peter was te weten gekomen dat de Chinese winkelier fl. 4,50 vroeg voor 3 pasfoto's. Hij vond dat wij dat konden voor fl 1,50. Koos zou de voetbalclubs afgaan en de foto's maken, en Peter zou ze ontwikkelen en afdrukken. In Kelapa Lima iets ten noorden van Merauke was een soort ambachtsschool van de missie, waar Papoea's werden opgeleid tot timmerman, automonteur of elektromonteur. De leraren waren broeders van een orde uit Noord-Brabant.. De school had twee elftallen plus reserves. Op een middag ging Koos op weg. Maar het was wel een uur lopen, 's middags in de hitte, en dat deed de dorst snel stijgen. Toen hij in Kelapa Lima aankwam zei een van de broeders :" u zult wel dorst hebben, maar we kunnen u alleen koud water aanbieden, want bier mogen we niet". Het koude water smaakte heerlijk ! Na het maken van de foto's, en weer een uur teruglopen naar huis, kon Peter aan het werk. Hij heeft vele nachtelijke uren besteed aan het maken van de pasfoto's. Na een tijdje werden alle Papoeahoofden op de foto's eender voor hem. De broeders zijn later als ze naar de kota gingen, nog vaak bij Koos en zijn vrouw langs geweest.

Paaswenskaarten :

Het liep tegen Pasen 1960. Het leek Peter, na de pasfotowerkzaamheden best een leuk idee om voor het thuisfront een paaswenskaart te gaan maken. We hebben Wim Bergmans gevraagd om iets speciaals in zwart/wit te tekenen en dat resulteerde in 3 mooie tekeningen. Eén tekening heeft in Checkpoint gestaan, de tweede was een kangoeroe met spandoek ´´ Vrolijk Pasen uit Merauke´´, met daarachter een krokodil met matrozenmuts en een mand paaseieren, de derde tekening was een paradijsvogel met ´´Vrolijk Pasen ´´. Het fotograferen lukte, en we konden weer aan het werk met ontwikkelen en afdrukken. Het werd een groot succes en het was zelfs mogelijk om al het benodigde fotopapier vanuit Hollandia te krijgen. Helaas begaf op een kwade dag de sluiter van het fototoestel door de hoge vochtigheidsgraad, en daarmee was het fotograferen voor Koos afgelopen.

Gezinstoko :

In Merauke woonden ongeveer 12 gezinnen van militairen van de kazerne, en van de Hr.Ms Luymes. Deze gezinnen konden alle artikelen kopen die in de bottelarij van de kazerne beschikbaar waren. Daar zat wel een probleem aan , want een potje jam was er niet maar wel een blik van 2kg. Dat gold ook voor de chocolade hagelslag, de technicolor ( gekleurde hagelslag ) en de margarine. Niettemin werd er altijd wat besteld en Koos deed de gezinstoko. We konden bij de Marinecantinedienst in Nieuw Guinea ( Marcanding ) in Hollandia nog andere dingen bestellen. Het probleem was echter altijd het vliegtuig, dat alleen maar op dinsdag kwam. De etenswaren werden gewoonlijk op donderdag met een landrover rondgebracht. Een bijzonder geval vormden de Hollandse aardappelen. Die werden per schip aangevoerd en per krat verkocht. De aardappelen kwamen vanuit Nederland in Sorong aan, en gingen dan naar Hollandia. Daar werden ze overgeladen in een boot van de Koninklijke Pakketvaart Maatschappij, en dan deden ze ernog eens zes weken over voordat ze in Merauke aankwamen. Meestentijds was de helft al verrot, en als je het krat liet vallen liep nog eens de helft weg. Maar de prijs bleef voor 25kg. Vandaar dat rijst het hoofdvoedsel voor gezinnen was. Het kon natuurlijk gebeuren dat iemand zo maar trek kreeg in gerookte paling. Vooraf werd dan bij alle gezinnen langsgegaan om te kijken wie daar nog meer trek in had. De voorwaarde was dat iedere bestelling werd afgenomen tegen de prijs die er voor stond. Dat was geen probleem. Met de KLM kwam de diepgevroren, gerookte paling op Biak aan, en ging dan onmiddelijk met de Kroonduif via Hollandia naar Merauke. Op het vliegveld Mopa was dan de diepvries temperatuur al aardig aan het minderen. Dus eerst de post verdeeld en onmiddellijk daarna de paling. Koos reed op de fiets met bosjes paling naar de bestellers, maar de Papoea's dachten dat het slangen waren : " Orang gigit, orang mati ", oftewel als men werd gebeten ging men dood. Er is die dag in veel gezinnen gesmuld van soms wel een pond gerookte paling. De betalingen aan de gezinstoko liepen via de OVA van de marinierskazerne.

Vervolg pagina 7